วันเหมายัน (Winter Solstice) คือวันที่ดวงอาทิตย์โคจรไปถึงจุดหยุด (อายัน) คือ จุดสุดทางใต้ในราววันที่ 22 ธันวาคม เป็นจุดในฤดูหนาวในซีกโลกเหนือ ส่วนในซีกโลกใต้จะเกิดขึ้นราวเดือนมิถุนายน มีกลางคืนนานกว่ากลางวัน ตรงข้ามกับครีษมายัน
สำหรับประเทศไทย ในวันที่ 21 ธันวาคม 2566 ซึ่งเป็นวันเหมายัน ดวงอาทิตย์จะขึ้นเวลาประมาณ 06:36 น. และจะตกลับขอบฟ้า เวลาประมาณ 17:55 น. รวมระยะเวลากลางวันเพียง 11 ชั่วโมง 19 นาทีเท่านั้น
วันเหมายันมีความสำคัญทางดาราศาสตร์และวัฒนธรรม โดยในหลายประเทศทางซีกโลกเหนือถือเป็นวันเริ่มต้นการเข้าสู่ฤดูหนาว ขณะที่ประเทศทางซีกโลกใต้ถือเป็นวันเริ่มต้นการเข้าสู่ฤดูร้อน
นอกจากนี้ ในวัฒนธรรมไทย ชาวนาจะสังเกตเห็นดวงอาทิตย์เคลื่อนที่อ้อมต้นข้าวไปทางทิศใต้ และเรียกปรากฏการณ์ดังกล่าวว่า “ตะวันอ้อมข้าว”
